Προσφορά ναρκωτικών ουσιών, παραγωγή και πρόδρομες ουσίες — η τρέχουσα κατάσταση στην Ευρώπη (Ευρωπαϊκή έκθεση για τα ναρκωτικά 2024)

Από την ανάλυση των δεικτών που σχετίζονται με την προσφορά των ευρέως χρησιμοποιούμενων παράνομων ουσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκύπτει ότι η διαθεσιμότητα ουσιών όλων των τύπων παραμένει υψηλή. Στη σελίδα αυτή μπορείτε να βρείτε μια επισκόπηση της προσφοράς ναρκωτικών στην Ευρώπη με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τα οποία υποστηρίζονται από τις τελευταίες διαχρονικές τάσεις όσον αφορά τις κατασχέσεις ναρκωτικών και τα αδικήματα που εμπίπτουν στη νομοθεσία περί ναρκωτικών, καθώς και από τα στοιχεία του 2022 σχετικά με την παραγωγή ναρκωτικών και τις κατασχέσεις πρόδρομων ουσιών.

Η σελίδα αυτή αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής έκθεσης για τα ναρκωτικά 2024, της ετήσιας επισκόπησης του EMCDDA σχετικά με την κατάσταση των ναρκωτικών στην Ευρώπη.

Table of contents/Search

Table of contents/Search

Search within the book

Operator

Any match

Exact term match only

Select any filter and click on Search to see results

Close

Τελευταία επικαιροποίηση: 11 Ιουνίου 2024

Υψηλή διαθεσιμότητα ναρκωτικών ουσιών που τροφοδοτείται από τον μεγάλο όγκο εισαγωγών και παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Διαθεσιμότητα ουσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Από την ανάλυση των δεικτών που σχετίζονται με την προσφορά των παράνομων ουσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκύπτει ότι η διαθεσιμότητα ουσιών όλων των τύπων παραμένει υψηλή. Επιπλέον, η αγορά χαρακτηρίζεται από την ευρεία διαθεσιμότητα ενός ευρύτερου φάσματος ουσιών, οι οποίες συχνά διατίθενται με υψηλή δραστικότητα ή καθαρότητα, αυξάνοντας δυνητικά τους κινδύνους για την υγεία. Σε αυτές περιλαμβάνονται νέες ουσίες, όπου οι γνώσεις των καταναλωτών αλλά και των επιστημόνων σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία ενδέχεται να είναι περιορισμένες. Υπάρχει επίσης αυξανόμενη ποικιλομορφία όσον αφορά τις μορφές υπό τις οποίες οι ουσίες μπορούν να διατίθενται στην αγορά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως σε ό,τι αφορά την κάνναβη, τις οδούς χορήγησης (π.χ. προϊόντα ατμίσματος, βρώσιμα προϊόντα κάνναβης) με τις οποίες μπορούν να καταναλωθούν. Από κοινού, οι εξελίξεις αυτές αυξάνουν τις ανησυχίες για δυνητικά μεγαλύτερη χρήση παράνομων ουσιών συνολικά καθώς και για το ενδεχόμενο αύξησης των κινδύνων που συνδέονται με ορισμένες ουσίες, ιδίως μεταξύ των ευάλωτων χρηστών, όπως είναι τα άτομα που βιώνουν κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση και στέρηση. Ειδικότερα, υπάρχουν ανησυχίες ως προς το ότι οι χρήστες ουσιών ενδέχεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων δηλητηριάσεων και θανάτων, μέσω της κατανάλωσης, ενδεχομένως εν αγνοία τους, υψηλότερης καθαρότητας και δραστικότητας ναρκωτικών ουσιών, ιδίως νέων ουσιών.

Η παγκοσμιοποίηση των επιχειρησιακών μεθόδων που χρησιμοποιούν οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος φαίνεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα διευκόλυνσης της υψηλής διαθεσιμότητας ναρκωτικών στην Ευρώπη. Υπάρχει στενότερη συνεργασία των ευρωπαίων παραγωγών και διακινητών ναρκωτικών με διεθνή εγκληματικά δίκτυα, γεγονός που διευκολύνει περισσότερο τις ροές παράνομων ουσιών προς και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Διάφορες χώρες της Νότιας Αμερικής, της Δυτικής και Νότιας Ασίας και της Βόρειας Αφρικής παραμένουν σημαντικές περιοχές προέλευσης παράνομων ουσιών που εισέρχονται στην Ευρώπη, ενώ η Κίνα και η Ινδία παραμένουν σημαντικές χώρες προέλευσης νέων ψυχοδραστικών ουσιών, με τον ρόλο της Ινδίας να καθίσταται τώρα πιο σημαντικός για ορισμένες ουσίες, όπως οι συνθετικές καθινόνες. Υπάρχουν συχνές αναφορές ότι πρόδρομες ουσίες ναρκωτικών και συναφείς χημικές ουσίες προέρχονται και από την Κίνα.

Τα τελευταία χρόνια συνεχίζονται οι μεγάλες κατασχέσεις ναρκωτικών ουσιών, ιδίως κοκαΐνης, σε διατροπικά εμπορευματοκιβώτια. Για παράδειγμα, το 2023 η Ισπανία ανέφερε τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα κατάσχεση 9,5 τόνων κοκαΐνης σε ένα μόνο φορτίο, κρυμμένο σε μπανάνες προερχόμενες από τον Ισημερινό (Γράφημα 1.1). Οι επιχειρήσεις διακίνησης ναρκωτικών ουσιών των ομάδων οργανωμένου εγκλήματος στοχεύουν όλο και περισσότερο σε νόμιμες εμπορικές υποδομές που συνδέονται με το παγκόσμιο εμπόριο. Υπάρχουν τεκμηριωμένες απόπειρες διείσδυσης στις αλυσίδες εφοδιασμού και εκμετάλλευσης του βασικού προσωπικού μέσω του εκφοβισμού και των πρακτικών διαφθοράς. Επιπλέον, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τη στρατολόγηση και την εκμετάλλευση νεαρών ατόμων από εγκληματικά δίκτυα στη διακίνηση ναρκωτικών. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην προτεραιότητα που δίνουν οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών. Γενικότερα, και ιδίως στις χώρες όπου είναι γνωστό ότι μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών ουσιών εισέρχονται ή παράγονται στην Ευρώπη, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η ανάγκη λήψης περισσότερων μέτρων για την αντιμετώπιση της βίας, της διαφθοράς και των πρακτικών εγκληματικής εκμετάλλευσης που συνδέονται με τις δραστηριότητες της αγοράς ναρκωτικών.

Ευχαριστίες: Guardia Civil.

Η δυναμική της παραγωγής και διακίνησης παράνομων ουσιών διεθνώς προσαρμόζεται προκειμένου να ανταποκριθεί στις γεωπολιτικές εξελίξεις, τις περιφερειακές συγκρούσεις και τις αλλαγές στις εμπορικές οδούς. Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών στην Κολομβία, τη Βραζιλία και τον Ισημερινό συνέβαλαν, για παράδειγμα, στην αυξημένη διαθεσιμότητα κοκαΐνης για διακίνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση από ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, οι οποίες χρησιμοποιούν ταυτόχρονα πολλές μεθόδους δράσης (Γράφημα 1.2) σε μια προσπάθεια να αποφύγουν τον εντοπισμό τους. Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον 'Ελεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος υπολόγισε μείωση της καλλιέργειας οπίου κατά 95 % το 2023 στο Αφγανιστάν μετά την απαγόρευση του οπίου από τους Ταλιμπάν. Αν και είναι πολύ νωρίς για να προσδιοριστεί ο πλήρης αντίκτυπος αυτής της κατάστασης στις ευρωπαϊκές αγορές ναρκωτικών ουσιών, είναι πιθανό να επηρεάσει τη διαθεσιμότητα της ηρωίνης στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, ενώ εκφράζονται ανησυχίες σχετικά με την αντικατάστασή της από άλλες ναρκωτικές ουσίες, όπως τα υψηλής δραστικότητας συνθετικά οπιοειδή ή τα διεγερτικά. Ταυτόχρονα, οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή φαίνεται να έχουν αντίκτυπο στις οδούς διακίνησης που χρησιμοποιούν οι εγκληματίες για τη μεταφορά παράνομων ουσιών στην Ευρώπη.

Σχεδόν το 70 % των κατασχέσεων ναρκωτικών ουσιών από τις τελωνειακές αρχές πραγματοποιούνται στα λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συμπληρώνοντας τη Στρατηγική της ΕΕ για τα ναρκωτικά και το Σχέδιο δράσης 2021-25, ο Χάρτης πορείας της ΕΕ για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών του 2023 περιλαμβάνει μέτρα για την ενίσχυση της διαχείρισης των τελωνειακών κινδύνων και την ανίχνευση των διακινούμενων ναρκωτικών και πρόδρομων ουσιών. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η ενίσχυση της διαλειτουργικότητας των τελωνειακών συστημάτων πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και η υποστήριξη της ανάπτυξης προηγμένου εξοπλισμού σάρωσης εμπορευματοκιβωτίων. Ο χάρτης πορείας υποστηρίζει επίσης τη νεοσύστατη Ευρωπαϊκή Συμμαχία Λιμένων, μια προσέγγιση σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η οποία έχει σχεδιαστεί για να αυξήσει την ανθεκτικότητα των βασικών κέντρων εφοδιασμού της Ευρώπης στη διακίνηση ναρκωτικών και τη διείσδυση ομάδων οργανωμένου εγκλήματος. Η εν λόγω συμμαχία θα έχει ως στόχο τη στήριξη της εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών και συστάσεων από τη «θεματική αξιολόγηση Σένγκεν» του 2023 σχετικά με τη διακίνηση ναρκωτικών στα λιμάνια. Θα περιλαμβάνονται όχι μόνο η καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών στην Ευρώπη, αλλά και η περαιτέρω παρακώλυση της διακίνησης ναρκωτικών από τις διωκτικές αρχές στα σιδηροδρομικά και οδικά δίκτυα.

Οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος επιχειρούν να αποφύγουν τους νομοθετικούς και τελωνειακούς ελέγχους που περιορίζουν τη χρήση χημικών ουσιών οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρέως στους κλάδους νομίμων δραστηριοτήτων, δημιουργώντας εναλλακτικές χημικές ουσίες. Ως απάντηση, ο χάρτης πορείας της ΕΕ συνδράμει την επιτάχυνση του νομοθετικού προγραμματισμού της ΕΕ για τον έλεγχο των πρόδρομων ουσιών, ώστε να συμβαδίζει με τις καινοτόμες πρακτικές που ακολουθούν τα εγκληματικά δίκτυα. Διευρύνει τον εν λόγω προγραμματισμό ώστε να περιλαμβάνει γνωστά παράγωγα και συναφείς χημικές ουσίες που μπορούν να μετατραπούν στις καθιερωμένες πρόδρομες ουσίες ναρκωτικών ή να τις αντικαταστήσουν. Σύμφωνα με την αναθεωρημένη εντολή του EMCDDA, το EMCDDA μετονομάζεται σε «Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Ναρκωτικά», διαδραματίζοντας σημαντικότερο ρόλο στην παροχή στήριξης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά την παρακολούθηση, τον προγραμματισμό και την αξιολόγηση των απειλών από τις πρόδρομες ουσίες. Ο χάρτης πορείας της ΕΕ επιδιώκει επίσης να αντιμετωπίσει το ζήτημα των εναλλακτικών χημικών ουσιών υποστηρίζοντας τις ανάγκες εξοπλισμού των τελωνειακών εργαστηρίων. Η ανταλλαγή πληροφοριών με τις χώρες από τις οποίες προέρχονται οι πρόδρομες ουσίες θα ενισχυθεί, μεταξύ άλλων, μέσω της κοινής ομάδας παρακολούθησης ΕΕ-Κίνας για τις πρόδρομες ουσίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι επίσης μέλος του Παγκόσμιου Συνασπισμού για την αντιμετώπιση των απειλών από συνθετικά ναρκωτικά υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, ο οποίος στοχεύει στις πρόδρομες ουσίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απαιτούνται για την παρασκευή νέων συνθετικών οπιοειδών, μέσω της συνεργασίας σε δράσεις προτεραιότητας.

Παραγωγή ναρκωτικών ουσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Αυτές οι πολιτικές εξελίξεις συντελούνται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη παραμένει σημαντική περιοχή παραγωγής διαφόρων παράνομων ουσιών. Η κάνναβη που παράγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση προορίζεται κατά κανόνα για κατανάλωση στην ΕΕ και πολλές χιλιάδες χώροι καλλιέργειας κάνναβης εξαρθρώνονται κάθε χρόνο στα κράτη μέλη της ΕΕ. Τα συνθετικά ναρκωτικά, όπως η MDMA και οι αμφεταμίνες, παράγονται επίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μπορεί να διακινούνται σε αγορές εκτός ΕΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υποβλήθηκαν, οι εκατοντάδες εγκαταστάσεις παραγωγής παράνομων ουσιών που εξαρθρώθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρήγαγαν διάφορες ουσίες, από αμφεταμίνη, μεθαμφεταμίνη, συνθετικές καθινόνες και MDMA έως κοκαΐνη και ηρωίνη. Αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα μόνο εργαστήριο μπορεί να παράγει περισσότερες από μία ουσίες, όπως διάφορα συνθετικά διεγερτικά που έχουν παρόμοιες απαιτήσεις όσον αφορά τη χημική παραγωγή και τον εξοπλισμό κατασκευής. Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η ικανότητα παραγωγής των επιμέρους εργαστηρίων που εξαρθρώθηκαν. Συνολικά, αυτό σημαίνει ότι, ενώ είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ότι η παραγωγή διαφόρων παράνομων ουσιών πραγματοποιείται στην Ευρώπη, η υποβολή παρατηρήσεων σχετικά με τον συνολικό αριθμό των εγκαταστάσεων, τις τάσεις ή τις αλλαγές στην ικανότητα παραγωγής παραμένει προβληματική. Αν και υπάρχουν αναφορές για μεγάλης κλίμακας εργαστήρια μεθαμφεταμίνης και αμφεταμίνης, πολλά είναι μικρής κλίμακας, επομένως αναφέρονται μεγαλύτεροι αριθμοί και αυτοί κυμαίνονται ετησίως. Ενώ οι περισσότερες εγκαταστάσεις παραγωγής MDMA που εξαρθρώθηκαν αναφέρθηκαν από τις Κάτω Χώρες και την Ισπανία, ορισμένα κράτη μέλη που συνήθως εξαρθρώνουν μεγάλο αριθμό εγκαταστάσεων δεν υπέβαλαν πληροφορίες για το 2022. Ο εντοπισμός ξεχωριστών εγκαταστάσεων για την παραγωγή, την εκχύλιση, την επεξεργασία και τη συσκευασία κοκαΐνης τα τελευταία χρόνια υποδηλώνει ότι η παραγωγή κοκαΐνης έχει πλέον εδραιωθεί στην Ευρώπη και ότι χρησιμοποιούνται πιο καινοτόμες μέθοδοι για τη διευκόλυνση της εισόδου του συγκεκριμένου ναρκωτικού στην Ευρώπη.

Η καινοτομία στις διαδικασίες παραγωγής γίνεται εμφανής και από ορισμένες πρόσφατες κατασχέσεις χημικών ουσιών οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή των πρόδρομων χημικών ουσιών που απαιτούνται για την παραγωγή αμφεταμίνης, μεθαμφεταμίνης και MDMA. Παρακάμπτονται ως εκ τούτου οι έλεγχοι που έχουν θεσπιστεί με σκοπό τη μείωση της διαθεσιμότητας των εν λόγω ουσιών. Οι μεγάλες κατασχέσεις πρόδρομων ουσιών το 2022 υποδηλώνουν ότι η παραγωγή συνθετικών καθινονών παραμένει σημαντική, ιδίως στην Πολωνία. Το μέγεθος και η κλίμακα των εγκαταστάσεων παραγωγής που εξαρθρώθηκαν από τις αρχές επιβολής του νόμου ποικίλλουν από «εργαστήρια σε κουζίνες» έως εγκαταστάσεις υψηλότερης απόδοσης που λειτουργούν με πολλούς «μάγειρες», οι οποίες παράγουν αρκετές δεκάδες κιλά τελικού προϊόντος ανά παρτίδα σε ειδικούς αντιδραστήρες. Σε μικρότερες εγκαταστάσεις, η παραγωγή φαίνεται να προορίζεται κυρίως για τις τοπικές αγορές και, περιστασιακά, για πώληση στο σκοτεινό δίκτυο. Αν και οι πληροφορίες είναι πολύ περιορισμένες, οι μεγαλύτερες εγκαταστάσεις παραγωγής φαίνεται επίσης να προμηθεύουν τις τοπικές αγορές και περιστασιακά το τελικό προϊόν εξάγεται εκτός Ευρώπης.

Η χρήση ενός ευρύτερου συνόλου χημικών ουσιών για τη δημιουργία νέων ουσιών, καθώς και η χρήση διαφορετικών διεργασιών για τη σύνθεση των πιο καθιερωμένων ναρκωτικών αποτελεί σύνθετο πρόβλημα για τις τελωνειακές αρχές, τις αρχές επιβολής του νόμου και τη νομοθεσία. Η παράνομη παραγωγή συνθετικών ναρκωτικών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόσο για εξαγωγή όσο και για τις τοπικές αγορές συνεχίζει να αποτελεί πηγή κινδύνων για τη δημόσια υγεία, όχι μόνο για τους ανθρώπους που καταναλώνουν τις δυνητικά επικίνδυνες ουσίες αλλά και για την περιβαλλοντική ζημία που μπορεί να προκαλέσει η παραγωγή τους σε τοπικό επίπεδο.

Βασικά στοιχεία και τάσεις

Τάσεις της προσφοράς ναρκωτικών

• Οι αναπροσαρμοσμένες τάσεις, συνολικά, δείχνουν ότι οι ποσότητες όλων των ναρκωτικών που κατασχέθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν μεταξύ 2012 και 2022, ιδίως τα τελευταία 5 έτη, παρά τις σχετικές διακυμάνσεις στις ποσότητες αμφεταμίνης και μεθαμφεταμίνης που κατασχέθηκαν τα τελευταία 3 έτη (Γράφημα 1.3).

• Μεταξύ 2012 και 2022, οι μεγαλύτερες αυξήσεις αφορούσαν την κοκαΐνη (+376 %), τη μεθαμφεταμίνη (+293 %), τη φυτική κάνναβη (+184 %), την ηρωίνη (+91 %), την MDMA (+71 %) και την αμφεταμίνη (+74 %). Η μικρή αύξηση που παρατηρήθηκε για τη ρητίνη κάνναβης (+5 %) αντικατοπτρίζει τη μείωση κατά 52 % που ανέφερε η Ισπανία για το 2022, η οποία πιθανώς σχετίζεται με τη μεταβολή των οδών διακίνησης ναρκωτικών. Στην Ευρώπη υπάρχουν μεγάλες αγορές καταναλωτών για τα εν λόγω ναρκωτικά. Ωστόσο, είναι πιθανόν οι αυξήσεις στις κατασχεθείσες ποσότητες να αντικατοπτρίζουν, εν μέρει τουλάχιστον, τον μεγαλύτερο ρόλο που διαδραματίζει η Ευρώπη ως τόπος παραγωγής, εξαγωγής ή διαμετακόμισης των ουσιών αυτών.

• Η ερμηνεία των τάσεων στις κατασχέσεις ναρκωτικών περιπλέκεται από το γεγονός ότι επηρεάζονται από τις στρατηγικές και τις προτεραιότητες της αστυνόμευσης και της επιβολής του νόμου, από την επιτυχία ή μη των ομάδων διακίνησης να αποφύγουν τον εντοπισμό, καθώς και από οποιαδήποτε υποκείμενη αλλαγή στη διαθεσιμότητα και τη χρήση.

• Εκτιμάται ότι το 2022 αναφέρθηκαν 1 εκατομμύριο κατασχέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση (οι κατασχέσεις αφορούσαν πιο συχνά προϊόντα κάνναβης), αριθμός που αντιπροσωπεύει το 71 % του συνόλου των κατασχέσεων (Γράφημα 1.4 και Γράφημα 1.5).

• Όσον αφορά τους αριθμούς, το 2022 πραγματοποιήθηκαν λιγότερες, σε σχέση με το 2012, κατασχέσεις ρητίνης κάνναβης (− 18 %), φυτικής κάνναβης (− 23 %) και ηρωίνης (− 28 %) (Γράφημα 1.6). Αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει αλλαγές στις πρακτικές αστυνόμευσης, τις καταναλωτικές συνήθειες ή τη διαθεσιμότητα ναρκωτικών.

• Οι μεγαλύτερες αυξήσεις που παρατηρήθηκαν στον αριθμό των κατασχέσεων μεταξύ 2012 και 2022 αφορούσαν τη μεθαμφεταμίνη (+180 %), την MDMA (+60 %), την κοκαΐνη (+26 %) και την αμφεταμίνη (+5 %).

Τάσεις σχετικά με τα αδικήματα που εμπίπτουν στη νομοθεσία περί ναρκωτικών

• Το 2022, στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφέρθηκαν περίπου 1,5 εκατομμύρια αδικήματα που εμπίπτουν στη νομοθεσία περί ναρκωτικών, αριθμός αυξημένος κατά 26% σε σύγκριση με το 2012. Πάνω από τα τρία τέταρτα αυτών των αδικημάτων (77 % ή 1,2 εκατομμύριο) αφορούν τη χρήση ή την κατοχή για προσωπική χρήση.

• Από τα εκτιμώμενα 1,5 εκατομμύρια αδικήματα που εμπίπτουν στη νομοθεσία περί ναρκωτικών, η ουσία που αναφέρεται στο αδίκημα αφορά μόλις λιγότερο από 1 εκατομμύριο αδικήματα, εκ των οποίων 809 000 αφορούσαν κατοχή ή χρήση, 177 000 αφορούσαν προμήθεια και 3 000 άλλου είδους αδικήματα. (Γράφημα 1.7). Οι ορισμοί του τι συνιστά αδίκημα που σχετίζεται με την προσφορά μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των χωρών.

• Με περίπου 609 000 αναφερθέντα αδικήματα το 2022, η κάνναβη αντιπροσωπεύει πάνω από τα τρία τέταρτα των αδικημάτων που σχετίζονται με χρήση ή κατοχή (75 %), για τα οποία είναι γνωστή η ουσία, και λίγο πάνω από τα μισά ή 98 000 αδικήματα που σχετίζονται με προσφορά ναρκωτικών (56 %). Έτσι, η επικράτηση της κάνναβης στα αδικήματα προσφοράς και κατοχής δεν αντικατοπτρίζει μόνο τα επίπεδα ζήτησης της ουσίας, αλλά και την πολιτική της σημασία.

• Τα αδικήματα τόσο της κατοχής ναρκωτικών όσο και της προσφοράς ναρκωτικών παραμένουν σε υψηλότερα επίπεδα από ό,τι το 2012 για όλα τα ναρκωτικά εκτός από την ηρωίνη (Γράφημα 1.8 και Γράφημα 1.9).

Δεδομένα σχετικά με την παραγωγή και τις πρόδρομες ουσίες στην ΕΕ για το 2022

• Κάνναβη: Τα κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν 98 000 κατασχέσεις φυτών κάνναβης, οι οποίες αντιστοιχούν σε 3,5 εκατομμύρια φυτά και 6,5 τόνους το 2022 (4,3 εκατομμύρια φυτά και 32,5 τόνοι το 2021). Το 2022, εξαρθρώθηκαν σχεδόν 5 700 παράνομες εγκαταστάσεις καλλιέργειας κάνναβης σε 14 κράτη μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με στοιχεία που ελήφθησαν από ανοικτές πηγές και εθνικούς εταίρους.

• Ηρωίνη: Το 2022 εξαρθρώθηκαν στις Κάτω Χώρες δύο εγκαταστάσεις παραγωγής ηρωίνης (3 το 2021). Η Γερμανία, η Ισπανία και η Πολωνία ανέφεραν μόνο τρεις κατασχέσεις της πρόδρομης χημικής ουσίας της ηρωίνης, του οξικού ανυδρίτη, συνολικής ποσότητας 141 λίτρων (5 730 λίτρα το 2021). Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι κατασχέσεις οξικού ανυδρίτη έχουν μειωθεί σημαντικά από το 2019. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει μείωση των προσπαθειών εκτροπής και παράνομης διακίνησης της ουσίας ή στροφή σε εναλλακτικές οδούς διακίνησης.

• Κοκαΐνη: Το 2022 εξαρθρώθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον 39 εγκαταστάσεις που σχετίζονταν με την παραγωγή κοκαΐνης (34 το 2021). Παρά τη μείωση της κατασχεθείσας ποσότητας υπερμαγγανικού καλίου το 2022 (173 κιλά) σε σύγκριση με το 2021 (1 100 κιλά), είναι πιθανό να εξακολουθεί να πραγματοποιείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεγάλης κλίμακας επεξεργασία υδροχλωρικής κοκαΐνης από εισαγόμενα ενδιάμεσα προϊόντα. Για παράδειγμα, ένα εργαστήριο επεξεργασίας κοκαΐνης που εξαρθρώθηκε στην Ισπανία το 2023 αναφέρθηκε ότι διαθέτει ημερήσια δυνατότητα παραγωγής 200 κιλών της ουσίας. Επιπλέον, έχουν αναφερθεί ορισμένες μεγάλες κατασχέσεις ασυνήθιστων ουσιών που περιέχουν κοκαΐνη και οι οποίες πρέπει να εκχυλίζονται με χημικά μέσα, γεγονός που υποδεικνύει ότι η επεξεργασία εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, το 2022, εντοπίστηκε χημικά συγκαλυμμένη κοκαΐνη σε ένα φορτίο 22 τόνων ζάχαρης στη Γαλλία και σε φορτίο 100 κιλών άνθρακα, μέρος ενός μεγαλύτερου φορτίου άνθρακα που απεστάλη στην Κροατία.

• Αμφεταμίνη: Το 2022, 7 κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν την εξάρθρωση 108 εργαστηρίων αμφεταμίνης (119 το 2021): Κάτω Χώρες (39), Βέλγιο (35), Πολωνία (22), Ισπανία (5), Σουηδία (5), Κροατία (1) και Ρουμανία (1).

• Μεθαμφεταμίνη: Εννέα κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν την εξάρθρωση 242 εργαστηρίων μεθαμφεταμίνης το 2022 (224 το 2021): Τσεχία (202), Κάτω Χώρες (14), Βουλγαρία (12), Βέλγιο (6), Πολωνία (4), Ελλάδα (1), Ισπανία (1), Σλοβενία (1) και Σουηδία (1). Το 2022 αναφέρθηκαν από 15 κράτη μέλη της ΕΕ κατασχέσεις πρόδρομων ουσιών που ήταν απαραίτητες για τη σύνθεση μεθαμφεταμίνης μέσω της «μεθόδου εφεδρίνης» (εφεδρίνης και ψευδοεφεδρίνης), συνολικού βάρους 352 κιλών (τόσο σε μορφή σκόνης όσο και σε μορφή δισκίων) (732 κιλά από 15 κράτη μέλη της ΕΕ το 2021).

• Μεθαμφεταμίνη μπορεί επίσης να παραχθεί με τη χρήση της ουσίας BMK ως αρχικού υλικού (η BMK χρησιμοποιείται και για την παραγωγή αμφεταμίνης). Το 2022 κατασχέθηκαν στην Ευρώπη 1 329 λίτρα BMK (σχεδόν 5 100 λίτρα το 2021) και 26,6 τόνοι ουσιών (10,5 τόνοι το 2021) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή BMK. Οι κατασχέσεις αυτές περιλάμβαναν 25,6 τόνους γλυκιδικών παραγώγων BMK (736 κιλά το 2021), 379 κιλά MAPA (σχεδόν 9,7 τόνοι το 2021) και πάνω από 500 κιλά των ουσιών APAA και APAAN (50 κιλά APAA το 2021). Δύο νέες εναλλακτικές χημικές ουσίες που μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή BMK, το DEPAPD και το DEPAPD enolate, αναφέρθηκαν στην Ευρώπη (και παγκοσμίως) για πρώτη φορά το 2022, και κατασχέθηκαν σε σχετικά μικρές ποσότητες. Επιπλέον, οι κατασχέσεις τρυγικού οξέος, μιας χημικής ουσίας που επιτρέπει την ανάκτηση της πιο ισχυρής και περιζήτητης μορφής μεθαμφεταμίνης (d-μεθαμφεταμίνη, που χρησιμοποιείται για την «κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη») από μείγματα που παράγονται με μεθόδους BMK, ανήλθαν σε 2,6 τόνους το 2022 (4,5 τόνοι το 2021) και αναφέρθηκαν από το Βέλγιο, τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες. Οι πληροφορίες αυτές υποδηλώνουν ότι η μεγάλης κλίμακας παραγωγή d-μεθαμφεταμίνης εξακολουθεί να πραγματοποιείται στην Ευρώπη. Οι αυξημένες ποσότητες πρόδρομων ουσιών μεθαμφεταμίνης και συναφών χημικών ουσιών που κατασχέθηκαν στην Ευρώπη αντικατοπτρίζουν την παγκοσμίως σημαντική ικανότητα των ομάδων παραγωγής συνθετικών ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

• MDMA: Το 2022 έξι κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν την εξάρθρωση 48 εργαστηρίων MDMA (25 το 2021). Το Βέλγιο ανέφερε 27 εργαστήρια MDMA το 2022 (8 το 2021), ενώ οι Κάτω Χώρες ανέφεραν 13 εργαστήρια, η Ισπανία ανέφερε 5 και η Γαλλία, η Πολωνία και η Σουηδία 1 έκαστη. Οι κατασχέσεις πρόδρομων ουσιών της MDMA αυξήθηκαν σε 20,5 τόνους το 2022 (7,1 τόνοι το 2021). Οι κατασχέσεις της πρόδρομης ουσίας της MDMA, ήτοι της PMK, και των γλυκιδικών παραγώγων της υπερέβησαν τους 19,9 τόνους το 2022 (2,6 τόνοι το 2021). Αναφέρθηκαν επίσης και άλλες εναλλακτικές χημικές ουσίες: Η ουσία MAMDPA κατασχέθηκε σε μικρότερες ποσότητες το 2022 (37 κιλά έναντι 4,5 τόνων το 2021). Αυτές οι αναφορές για αυξημένες κατασχέσεις πρόδρομων ουσιών της MDMA, σε συνδυασμό με πληροφορίες σχετικά με τις εξαγωγές MDMA, μπορεί να αντικατοπτρίζει την αύξηση της παραγωγής της ναρκωτικής ουσίας για τις παγκόσμιες αγορές και μια γενική ανάκαμψη έπειτα από μια πτώση που σχετίζεται με την πανδημία COVID-19.

• Καθινόνες: Το 2022, εξαρθρώθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση 29 εγκαταστάσεις παραγωγής συνθετικής καθινόνης, ορισμένες από τις οποίες ήταν μεγάλης κλίμακας (15 το 2021): 23 στην Πολωνία (12 το 2021) και 6 στις Κάτω Χώρες (2 το 2021). Οι κατασχέσεις πρόδρομων ουσιών συνθετικής καθινόνης ανήλθαν σε 558 κιλά το 2022 (555 κιλά το 2021), κυρίως στην Πολωνία (355 κιλά). Φορτίο 1 τόνου της πρόδρομης ουσίας 4-CMC, 1- (4-χλωροφαινυλο) προπαν-1-όνης κατασχέθηκε στη Γαλλία, προερχόμενο από την Κίνα και με προορισμό την Πολωνία.

• Συνθετικά οπιοειδή: Το 2023, η αστυνομία της Λετονίας ανέφερε την εξάρθρωση μια εγκατάστασης εξοπλισμένης για την παραγωγή φαιντανύλης και την κατάσχεση σχεδόν 2 κιλών της συγκεκριμένης ναρκωτικής ουσίας, καθώς και 2,7 κιλών της πρόδρομης ουσίας της φαιντανύλης, NPP, στις ίδιες εγκαταστάσεις. Επίσης, το 2023, η λετονική αστυνομία ανέφερε την εξάρθρωση ενός παράνομου εργαστηρίου μεθαδόνης.

• Χώροι εναπόθεσης αποβλήτων: Το 2022 στο Βέλγιο (41) και τις Κάτω Χώρες (153) εντοπίστηκαν 194 χώροι εναπόθεσης αποβλήτων και εξοπλισμού παραγωγής ναρκωτικών από αυτούς που αναφέρθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση (234 το 2021). 

Η κοινή έκθεση του EMCDDA και της Ευρωπόλ Αγορές ναρκωτικών στην ΕΕ: διεξοδική ανάλυση παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την παραγωγή και τη διακίνηση παράνομων ουσιών.

Πρωτογενή δεδομένα

Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των γραφημάτων και των διαγραμμάτων της παρούσας σελίδας είναι διαθέσιμα στη συνέχεια.

Εμφάνιση πινάκων πρωτογενών δεδομένων