Europejski raport narkotykowy 2024: Tendencje i osiągnięcia
Wprowadzenie
Niniejszy raport sporządzono na podstawie informacji udostępnionych EMCDDA w raportach rocznych przez państwa członkowskie UE, państwo kandydujące Turcję oraz Norwegię.
Celem raportu jest ogólne omówienie i podsumowanie sytuacji narkotykowej w Europie do końca 2023 r. Wszystkie grupy, statystyki i oznaczenia odzwierciedlają sytuację z 2023 r. na podstawie dostępnych danych, w odniesieniu do państw członkowskich Unii Europejskiej i państw składających sprawozdania do EMCDDA w tym roku. Nie wszystkie dane będą jednak obejmować cały ten okres. Ze względu na czas konieczny na zgromadzenie i przedłożenie danych wiele rocznych krajowych zestawów danych zawartych w raporcie pochodzi z roku referencyjnego od stycznia do grudnia 2022 r. Analiza tendencji dotyczy wyłącznie tych krajów, które przekazały dane wystarczające do określenia zmian we wskazanym okresie. Czytelnik powinien także mieć na uwadze, że monitorowanie prawidłowości i tendencji w odniesieniu do ukrytego i piętnowanego zachowania, jakim jest używanie narkotyków, stanowi wyzwanie zarówno praktyczne, jak i metodologiczne. Z tego powodu w analizie zawartej w niniejszym raporcie wykorzystano wiele źródeł danych. Chociaż można zauważyć zarówno znaczną poprawę w skali krajowej, jak i większe możliwości analizy na poziomie europejskim, należy podkreślić trudności metodologiczne w tym obszarze. Dlatego też nieodzowna jest ostrożność w dokonywaniu interpretacji, zwłaszcza przy porównywaniu poszczególnych wskaźników między krajami. Zastrzeżenia dotyczące danych wskazano w internetowym Biuletynie statystycznym 2024, w którym zamieszczono szczegółowe informacje na temat metodologii, komentarze związane z analizą oraz uwagi odnoszące się do ograniczeń dostępnych informacji. Podano także informacje o metodach i danych będących podstawą oszacowań na poziomie europejskim, w których może być wykorzystywana interpolacja.
Spis treści
Sytuacja narkotykowa w Europie do 2024 r.
Niniejszą stronę opracowano na podstawie najnowszych dostępnych danych, które umożliwiają przegląd obecnej sytuacji i pojawiających się problemów narkotykowych dotyczących Europy, ze szczególnym uwzględnieniem okresu do końca 2023 r. W przedstawionej tu analizie zwrócono uwagę na pewne zmiany, które mogą mieć istotny wpływ na politykę w dziedzinie narkotyków i na praktyków w Europie.
Zrozumienie sytuacji narkotykowej w Europie w 2024 r. – najważniejsze zmiany
Podaż, produkcja i prekursory narkotyków
Z analizy wskaźników podaży dotyczących powszechnie stosowanych niedozwolonych środków odurzających w Unii Europejskiej wynika, że dostępność wszystkich rodzajów substancji jest w dalszym ciągu wysoka. Na tej stronie zamieszczono omówienie podaży narkotyków w Europie, bazujące na najnowszych danych, uzupełnione o najnowsze tendencje czasowe w odniesieniu do konfiskat narkotyków i przestępstw z nimi związanych, a także o dane za rok 2022 dotyczące produkcji narkotyków i konfiskaty prekursorów.
Podaż, produkcja i prekursory narkotyków – obecna sytuacja w Europie
Konopie indyjskie
Konopie indyjskie wciąż pozostają najczęściej używanym w Europie nielegalnym środkiem odurzającym. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy sytuacji dotyczącej narkotyków – w odniesieniu do konopi indyjskich – w Europie, między innymi informacje o rozpowszechnieniu używania, zapotrzebowaniu na leczenie, konfiskatach, cenie i czystości oraz szkodach.
Konopie indyjskie – obecna sytuacja w Europie
Kokaina
Kokaina jest, po konopiach indyjskich, drugim najczęściej używanym w Europie niedozwolonym środkiem odurzającym, choć rozpowszechnienie i wzorce jej używania znacznie się różnią między poszczególnymi krajami. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy sytuacji dotyczącej narkotyków – w odniesieniu do kokainy – w Europie, między innymi informacje o rozpowszechnieniu używania, zapotrzebowaniu na leczenie, konfiskatach, cenie i czystości oraz szkodach.
Kokaina – obecna sytuacja w Europie
Syntetyczne substancje pobudzające
Amfetamina, metamfetamina i od niedawna syntetyczne katynony to syntetyczne stymulanty ośrodkowego układu nerwowego dostępne na rynku narkotykowym w Europie. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy sytuacji dotyczącej narkotyków – w odniesieniu do syntetycznych substancji pobudzających – w Europie, między innymi informacje o rozpowszechnieniu używania, zapotrzebowaniu na leczenie, konfiskatach, cenie i czystości oraz szkodach.
Syntetyczne substancje pobudzające – obecna sytuacja w Europie
MDMA
MDMA jest narkotykiem syntetycznym, pod względem budowy chemicznej zbliżonym do amfetaminy, ale mającym nieco inne działanie. W Europie używanie MDMA ma zazwyczaj charakter epizodyczny i odbywa się w kontekście życia nocnego i miejsc rozrywki. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy sytuacji dotyczącej narkotyków – w odniesieniu do MDMA – w Europie, między innymi informacje o rozpowszechnieniu używania, konfiskatach, cenie i czystości.
MDMA – obecna sytuacja w Europie
Heroina i inne opioidy
Heroina pozostaje najczęściej używanym niedozwolonym opioidem w Europie i odpowiada za znaczną część obciążeń zdrowotnych związanych z używaniem niedozwolonych środków odurzających. Problem opioidów w Europie nadal jednak ewoluuje w sposób, który prawdopodobnie będzie miał istotny wpływ na to, jak rozwiązujemy problemy w tym obszarze. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy sytuacji dotyczącej narkotyków – w odniesieniu do heroiny i innych opioidów – w Europie, między innymi informacje o rozpowszechnieniu używania, zapotrzebowaniu na leczenie, konfiskatach, cenie i czystości oraz szkodach.
Heroina i inne opioidy – obecna sytuacja w Europie
Nowe substancje psychoaktywne
Rynek nowych substancji psychoaktywnych charakteryzuje się dużą liczbą pojawiających się substancji – każdego roku wykrywane są nowe. Na tej stronie zamieszczono przegląd sytuacji dotyczącej narkotyków – w odniesieniu do nowych substancji psychoaktywnych – w Europie, wsparty informacjami z systemu wczesnego ostrzegania UE o konfiskatach i substancjach wykrytych w Europie po raz pierwszy. Nowe substancje obejmują kannabinoidy syntetyczne i półsyntetyczne, syntetyczne katynony, nowe syntetyczne opioidy i nitazeny.
Nowe substancje psychoaktywne – obecna sytuacja w Europie
Inne narkotyki
Oprócz bardziej znanych substancji dostępnych na nielegalnych rynkach narkotykowych, w Europie stosuje się szereg innych substancji o właściwościach halucynogennych, znieczulających, dysocjacyjnych lub depresyjnych: należą do nich LSD, grzyby halucynogenne, ketamina, GHB i podtlenek azotu. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy sytuacji dotyczące tych substancji w Europie, między innymi informacje o konfiskatach, rozpowszechnieniu i wzorcach używania, podejmowaniu leczenia oraz szkodach.
Inne narkotyki – obecna sytuacja w Europie
Dożylne używanie narkotyków
Pomimo stałego spadku dożylnego używania narkotyków w ciągu ostatniej dekady w Unii Europejskiej ten sposób ich konsumpcji nadal odpowiada za nieproporcjonalnie wysoki poziom zarówno ostrych, jak i przewlekłych szkód zdrowotnych związanych z używaniem niedozwolonych środków odurzających. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy dotyczące dożylnego używania narkotyków w Europie, między innymi najważniejsze dane na temat rozpowszechnienia na poziomie krajowym i wśród pacjentów rozpoczynających specjalistyczne leczenie, a także spostrzeżenia z badań dotyczących analizy pozostałości strzykawek.
Przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji – obecna sytuacja w Europie
Choroby zakaźne związane z używaniem narkotyków
Osoby używające narkotyków dożylnie są narażone na ryzyko zakażenia przez dzielenie się akcesoriami do zażywania narkotyków. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy chorób zakaźnych związanych z używaniem narkotyków w Europie, w tym najważniejsze dane dotyczące zakażeń wirusem HIV oraz wirusami zapalenia wątroby typu B i C.
Choroby zakaźne związane z używaniem narkotyków – obecna sytuacja w Europie
Zgony związane z używaniem narkotyków
Oszacowanie śmiertelności związanej z używaniem narkotyków ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia wpływu używania narkotyków na zdrowie publiczne i tego, jak może się ono zmieniać w czasie. Na tej stronie zamieszczono najnowszą analizę zgonów związanych z używaniem narkotyków w Europie, między innymi najważniejsze dane dotyczące zgonów z powodu przedawkowania oraz przyczyniających się do nich substancji.
Zgony związane z używaniem narkotyków – obecna sytuacja w Europie
Leczenie z zastosowaniem agonisty receptorów opioidowych
Osoby używające opioidów stanowią największą grupę poddawaną specjalistycznemu leczeniu uzależnienia od narkotyków, głównie w formie leczenia z wykorzystaniem agonisty receptorów opioidowych. Na tej stronie można znaleźć najnowszą analizę świadczenia leczenia z zastosowaniem agonisty receptorów opioidowych w Europie, między innymi podstawowe dane na temat zasięgu leczenia, liczby osób nim objętych i ścieżek leczenia.
Leczenie z zastosowaniem agonisty receptorów opioidowych – obecna sytuacja w Europie
Redukcja szkód
Redukcja szkód obejmuje interwencje, programy i strategie polityczne, które mają na celu zmniejszenie zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych szkód związanych z używaniem narkotyków dla jednostek, społeczności i społeczeństw. Na tej stronie zamieszczono najnowsze analizy interwencji na rzecz redukcji szkód w Europie, między innymi najważniejsze dane dotyczące leczenia z zastosowaniem agonisty receptorów opioidowych, informacje o programach związanych z naloksonem oraz pomieszczeniach do konsumpcji narkotyków.
Redukcja szkód – obecna sytuacja w Europie
Pełna wersja raportu w formacie PDF
Europejski raport narkotykowy 2024 przygotowano jako opracowanie w pierwszej kolejności cyfrowe, podzielone na moduły i zoptymalizowane do czytania online. W każdym rozdziale można pobrać wersję strony w formacie PDF. Udostępniamy również pełną wersję raportu w formacie PDF (wszystkie moduły i tabele załącznika łącznie). Należy pamiętać, że w procesie przekształcania mogły wystąpić pewne błędy i możliwe jest, że wersja ta nie zawiera wszystkich korekt wprowadzonych od czasu pierwszej publikacji raportu (prosimy o sprawdzenie daty ostatniej aktualizacji).
Pobierz pełną wersję Europejskiego raportu narkotykowego 2024 w formacie PDF (16 MB, ostatnia aktualizacja: 14.06.2024)
Wykaz wykresów
Dostępny jest wykaz wszystkich wykresow zawartych w raporcie.
Wizualizacje danych
Poniżej przedstawiono wybrane wizualizacje danych z raportu.
Tabele załącznika
Tabele te, opracowane specjalnie na potrzeby Europejskiego raportu narkotykowego, zawierają krajowe dane szacunkowe dotyczące rozpowszechnienia używania narkotyków, w tym problemowego używania opioidów, leczenia substytucyjnego, całkowitej liczby osób objętych leczeniem, podejmowania leczenia, dożylnego używania narkotyków, zgonów spowodowanych używaniem narkotyków, chorób zakaźnych związanych z używaniem narkotyków, dystrybucji strzykawek i konfiskat narkotyków. Przedstawione tu dane stanowią podzbiór danych zawartych w Biuletynie statystycznym EMCDDA za 2024 r., w którym dostępne są uwagi i metadane. Wskazano lata, których dotyczą dane. Ponadto w przypadku niektórych wskaźników podano w tabelach danych również łączne wartości dla UE oraz dla państw, które składają sprawozdania do EMCDDA, „UE+2” (państwa członkowskie UE, Turcja i Norwegia).
Europejski raport narkotykowy 2024 – tabele załącznika
Dane źródłowe
Linki do wszystkich tabel danych źródłowych wykorzystanych w raporcie do stworzenia wizualizacji danych można znaleźć na końcu każdego rozdziału, a także – w większości przypadków – pod każdą grafiką. Pełny zbiór danych źródłowych na potrzeby raportu, w tym dane do tabel, które widnieją w raporcie, można znaleźć za pomocą poniższego linku. Wszystkie dane są w pełni zgodne z licencją Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0).
Pełny zestaw tabel z danymi źródłowymi dla Europejskiego raportu narkotykowego 2024
Wraz z niniejszym raportem opublikowano Biuletyn statystyczny 2024, który zapewnia dostęp nie tylko do danych bazowych stanowiących podstawę niniejszego raportu, lecz także do dodatkowych danych i statystyk, uwag metodologicznych i zastrzeżeń.
Podziękowania
EMCDDA pragnie podziękować za pomoc w opracowaniu niniejszego raportu:
- szefom krajowych punktów kontaktowych Reitox oraz ich pracownikom;
- korespondentom systemu wczesnego ostrzegania z krajowych punktów kontaktowych Reitox oraz ekspertom z ich krajowej sieci systemów wczesnego ostrzegania;
- służbom i ekspertom, którzy zajmowali się gromadzeniem pierwotnych danych do niniejszego raportu we wszystkich państwach członkowskich;
- członkom zarządu i Komitetu Naukowego EMCDDA;
- Parlamentowi Europejskiemu, Radzie Unii Europejskiej – w szczególności Horyzontalnej Grupie Roboczej ds. Narkotyków – oraz Komisji Europejskiej;
- Europejskiemu Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), Europejskiej Agencji Leków (EMA) i Europolowi;
- Grupie Pompidou Rady Europy, Biuru Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC), Biuru Regionalnemu Światowej Organizacji Zdrowia dla Europy, Interpolowi, Światowej Organizacji Celnej (WCO), europejskiemu projektowi dotyczącemu badań ankietowych w szkołach na temat używania alkoholu i narkotyków (ESPAD), Europejskiej Grupie Podstawowej ds. Badania Ścieków (SCORE), Europejskiej Sieci ds. Nagłych Przypadków Związanych z Narkotykami (Euro-DEN Plus), Sieci Europejskiego Przedsiębiorstwa Projektu Zbioru i Analizy Strzykawek (ESCAPE), Europejskiej Sieci Pomieszczeń do Konsumpcji Narkotyków (ENDCR) oraz Sieci Transeuropejskiej Informacji o Narkotykach (TEDI).
Reitox jest europejską siecią informacji o narkotykach i narkomanii. W jej skład wchodzą krajowe punkty kontaktowe w państwach członkowskich UE, państwie kandydującym Turcji, w Norwegii oraz przy Komisji Europejskiej. Krajowe punkty kontaktowe, za których działalność odpowiadają rządy poszczególnych państw, są organami władz krajowych przekazującymi EMCDDA informacje o narkotykach.
Poprzednie edycje tego raportu
Poprzednie edycje europejskiego raportu narkotykowego można znaleźć w naszej bazie publikacji.
O tej stronie
Zalecany sposób podania źródła: Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (2024), Europejski raport narkotykowy 2024: Tendencje i osiągnięcia, https://www.emcdda.europa.eu/publications/european-drug-report/2024_en
Identyfikatory:
HTML: TD-AT-24-001-PL-Q
ISBN: 978-92-9497-990-2
ISSN: 2314-9167
DOI: 10.2810/354207